رودخـــــــانه ها

رودخـــــــانه ها

در منطقه میمند رودخانه دائمی وجود ندارد و آنچه هست از نوع رودخانه های فصلی است. این رودخانه ها عبارتند از:

• رودخانه مورنگ: این رودخانه از شمال روستای میمند و از دامنه کوههای گردکوه و بن در (بندره) سرچشمه می گیرد.
• رودخانه لاخیس: این رودخانه از دامنه جنوبی گردکوه سرچشمه می گیرد.
• رودخانه لای خرین: این رودخانه از دامنه جنوبی گردکوه و تیرکوه سرچشمه گرفته و از حدود دو کیلومتری غرب میمند عبور می نماید.  

رودخانه های یاد شده در محلی بین بیشه رضا و پای دژ حدود دو کیلومتری جنوب میمند به هم می پیوندند و رودخانه اصلی میمند را تشکیل می دهند که در نهایت به دشت خاتون آباد سرازیر می شوند. در رودخانه های میمند از آبان ماه تا اواخر فروردین آب جریان دارد.  بعضی از اوقات به هنگام طغیان رودخانه های میمند خسارات مالی و جانی به اهالی وارد می شود.

آبهـــــــا

آبهـــــــا

در گذشته حوزه میمند با روستاهای تابستانی و آغل ها (خانه های دشتی) دارای ۷۲ رشته قنات بوده است، این قناتها در روی خاکهای آذرین حفر شده و طبقات زیرین آنها غیر قابل نفوذ است. امروزه در میمند دو رشته قنات فعال دارای آب می باشند به نامهای "کلو مرادی" که از شمال به جنوب در حدود ۲۰۰ متر کشیده شده است و قنات "گرگویه"(گریو ـ گرگو) علیا و سفلی که از قنات گرگوی علیا جهت کشاورزی و باغها و آشامیدن استفاده می شود. قنات سفلی آب آشامیدنی و زراعت اهالی را تامین می کند. علاوه بر دو قنات یاد شده  در میمند دو چشمه با آب گوارا و شیرین وجود دارد که میزان آب آنها با توجه به ریزش نزولات جوی کم و زیاد می شود. چشمه ها عبارتند از "لای نی ریزو" و چشمه "گل کمر". امروزه مردم میمند علاوه بر استفاده از آب چشمه، از آب لوله کشی نیز بهره مند هستند ولی اهالی ترجیح می دهند که از آب گوارا و شیرین چشمه استفاده کنند.  

کوههــــــــــــا

کوههــــــــــــا

کوههای این منطقه که دنباله کوههای مرکزی ایران و ادامه شیرکوه یزد هستند، اغلب در امتداد شمال غربی و جنوب شرقی قرار دارد و بلندترین قله آن "تیرکوه" با ارتفاع ۳۰۰۶ متر در شمال میمند واقع شده است. "گردکوه" که به علت گردی قله آن به این نام خوانده می شود در شمال غربی میمند واقع شده و ارتفاع آن ۲۹۵۰ متر است. کوه "لاخورین" با ارتفاع ۲۶۱۰ متر به طرف غرب کشیده شده است. دیگر کوههای اطراف میمند عبارتند از: پشت کوه با ۲۶۶۴ متر ارتفاع و کوه پاقلعه با ۲۷۶۶ متر ارتفاع که در سمت شرق روستا قرار دارد. کوههای مذکور دره میمند را به صورت تشتکی در آورده اند. جنس اغلب این کوهها از "توف" و "سنگهای آتش فشانی" بوده، دارای رسوبات و خاکهای آذرین می باشند که به وسیله جریانهای رودخانه ها از ارتفاعات شسته شده و با سنگهای رسوبی و آهکی در هم آمیخته و " کنگلومرای" منطقه را به وجود آورده اند. این مواد از سنگ نرمتر و قابل نفوذتر و از خاک معمولی مقاومتر می باشند و ذرات آنها ریز و به هم پیوسته اند. از نظر دورانهای زمین شناسی در این منطقه آبرفتهای اواخر دوران سوم و اوایل دوران چهارم و هم چنین رسوبات "پلیوسن" و آهکهای "کرتاسه" و سنگهای آذرین خروجی که جنس "آندیزیت" هستند دیده می شوند.

تاریخ میمند

تاریخ میمند

بی شک روستای میمند یکی از باستانی ترین سکونت گاههای انسانی ایران و جهان است که از هزاره های پیش از ظهور اسلام تاکنون همچنان پابرجاست و به حیات خود ادامه می دهد. ظاهراً در کتاب تاریخ و جغرافیای قدیم ایران نامی از این روستا ذکر نشده است. البته ادعای محققان معدودی است که در چند دهه قبل از این روستا بازدید کرده و در مورد آن به تحقیق پرداخته اند و گرنه به دلایلی بررسی جامع پیرامون میمند و نحوه شکل گیری و سیر تطور تاریخ آن مسائل نامکشوفه فراوانی را پیش روی محققان رشته های مختلف علوم می گذارد که گشودن هر کدام از این دربهای بسته می تواند به روشن شدن تاریخ تمدن بشر در این گوشه عالم و حتی جهان کمکی به سزا و درخور نماید. گویا قدیمی ترین متنی که در کتاب تاریخی درباره ویژگی های معماری و فضا و کالبد میمند آمده است متعلق به نویسنده انگلیسی به نام ستوان پاتینگر می باشد که در سال ۱۸۱۰ میلادی در هنگام گذر از کرمان به فارس، از میمند گذر کرده و چند سطری از سفرنامه خود را به خانه های میمند اختصاص داده که در داخل کوه کنده شده اند. نویسنده فرانسوی دیگری به نام ارنست بروتن نیز در سال ۱۸۵۰ میلادی نوشته است: "کرمان شهریست که در دل کوه ساخته شده است" و می افزاید: "اهالی این شهر علی الهی هستند". در کتاب تاریخ کرمان نوشته احمد خان وزیری کرمانی و تصحیح دکتر باستانی پاریزی، آنچه در کتب تاریخی قدیم درباره میمند آمده گردآوری شده است. این مطالب همگی بر وجود و حضور میمند کرمان در زمان ظهور اسلام و تسلط اعراب بر ایران و بعد از آن حکایت دارد. اما از ویژگیهای معماری خانه و کوچه ها و مردم میمند ذکری به میان نیامده است. اغلب صاحب نظرانی که به بررسی تاریخ پیدایش میمند پرداخته اند تقریباً بر این نکته اتفاق نظر دارند که هسته های اولیه روستای میمند در زمانی که ساکنین فلات ایران هنوز مردگان خود را در زمین دفن نمی کردند حفاری شده و هدف از انتخاب این محل تدارک جایگاهی برای نگهداری مردگان بوده است و این اعتقادات مربوط به مردمانیست که آیین مهرپرستی داشته اند.(این آیین با آریاییها به ایران آمده است). گفتنی است که نگهداری مردگان در دخمه ها و غارهای کوهستانی از اعتقادات آیین مهرپرستی است. مهرپرستی در ایران قبل از ظهور زرتشت رواج داشته و تا مدتها پس از ظهور وی نیز ادامه داشته است. اما نکته ای که به جاست به آن اشاره شود این است که بر اساس دانسته های تاریخی ظهور زرتشت حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بوده و بنا بر این آیین مهر پرستی نیز باید از حدود هزاره دوم قبل از میلاد تا ۵۰۰ الی ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در ایران رواج یافته باشد.

اما برابر نظریه ای که توسط آقای دکتر رکن الدین همایون فرخ استاد دانشگاه تهران ارائه شده است تاریخ تولد زرتشت توسط مورخین صهیونیست متعددا از حدود 6000 سال قبل از میلاد مسیح به 600 الی 700 سال قبل از میلاد مسیح تغییر داده شده است. ایشان در این باره مدارک و اسناد معتبری ارائه داده اند که جزو اسناد رسمی یونسکو ثبت شده و دانشگاههای معتبر ایالات متحده آمریکا نیز بر صحت این اسناد اعتراف دارند. چنانچه این قول اخیر پذیرفته انگاشته شود اظهار نظر بعضی از محققان مبنی بر آنکه روستای میمند قدمتی بیش از ده هزار سال دارد چندان دور از واقعیت به نظر نمی رسد. زیرا به این ترتیب تاریخ ظهور آیین مهر پرستی به پیش از ظهور زرتشت و بالطبع قبل از  ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد. اما در هر دو حال (چه بر اساس دانسته های تاریخی قبلی و چه بر اساس ادعای دکتر همایون فرخ) اولین حجره های حفاری شده در میمند برای نگهداری اجساد مردگان تدارک شده است. البته چه بسا که قبل از دخالت بشر حفره یا دخمه هایی نیز به صورت طبیعی در دیوارهای دره ای که محل استقرار فعلی میمند را تشکیل می دهند وجود داشته اما ترجیحا حفره های دیگری چه برای همان منظور اولیه یا کاربری بعدی(سکونتگاه انسانی) به آنها اضافه شده است. آنچه از شواهد امر بر می آید و غالب محققین به آن اشاره دارند آن است که این حفره های احداث شده در کوه از ابتدا برای سکونت پیش بینی و تدارک نشده است. اما در زمانی که چندان مکشوف نیست به مناسبتی گروهی از مردم این محل را برای سکونت انتخاب کرده اند. شاید از ابتدا نیز به این محل به عنوان یک سکونت گاه دائمی نمی اندیشیدند. لیکن به تدریج با پیش آمدن شرایط سخت تر یا شناخت مزیتهای احتمالی منطقه یا هر علت دیگری میمند به عنوان یک سکونت گاه انسانی شکل یافته است. می توان چنین تصور کرد که سرمای بی هنگام و طولانی مدت، کوچروانی را که بر اساس قاعده طبیعی در فصول سال در مراتع وسیع و سرسبز اطراف میمند به چرای دام خود اشتغال داشته اند ناگزیر به سکونت چند ماهه ای در این مکان که دره ای بسته در شکاف کوهپایه است که هم از نظر مصونیت از بادهای شدید کوهستانی و هم از بابت هجوم راهزنان نقطه ای امن بوده است کشانده باشد وجود چشمه سارهای کوچکی که از دامنه تپه ها جریان می یابد و هم چنین دسترسی به غرفه های سرپوشیده ای تماما امکان پناه دادن حیوانات و انسان را فراهم می آورده است احتمالا میمند را به عنوان سکونت گاه فصلی در آورده باشد

نوشته های ریچارد فرای دانشمند آمریکایی به نظریه ای که قبلاً اشاره شد قوت بیشتری می بخشد. وی می نویسد: "...در زمان اشکانیان بخش جنوبی کرمان از آن فارس بود و در مشرق و جنوب آن قبیله های مستقلی به هر سو کوچ می کردند این قبیله ها که هنوز در زمان اشکانیان کاملاً جا نیافته بودند و در اواخر دوره اشکانیان و اوایل دوره ساسانیان نقاط خوش آب و هوا در نواحی کرمان را برای سکونت انتخاب نمودند و هر قبیله ای در محلی استوار شده است، بابک پدر اردشیر فرمانروایی چندین قبیله را داشت و در اواخر سلسله اشکانیان در قسمتی از فارس و کرمان حکم می راند".  اما بر اساس نوشته های آربری هانری ماسه نمی توان تصور کرد که یکی از همین قبایل مذکور بنا به اضطرار در قبور باقی مانده از زمان مهرپرستان سکونت گزیده باشند، زیرا:

• ۱ـ زمان اشکانیان و ساسانیان احتمالاً هنوز آیین مهرپرستی در ایران رواج داشته است.(بر اساس دانسته های قبلی نه نظریه دکتر همایون فرخ)
• ۲ـ در صورتیکه تصور کنیم در اواخر دوره اشکانی و اوایل دوره ساسانی، آیین مهرپرستی در نواحی جنوبی و شرقی کرمان منسوخ شده باشد، به این نتیجه می رسیم که ساکنین این منطقه از فلات ایران آیین زرتشتی داشته اند.

در این صورت علیرغم آنکه مهر در آیین زرتشت از مرتبه خدایی تا در حد یکی از فرشتگان مقرب اهور مزدا و نگهبان عهد و پیمانها تنزیل یافته بود مع هذا هنوز در نزد زرتشتیان مورد پرستش و احترام بود. لذا پیروان مذهب مهرپرستی و آرامگاهها و معابد و پرستش گاههای آنها نیز مصون و محفوظ بوده است. بنابر این به نظر می رسد که ساکنین زنده حجره ها و حفره های درون میمند قبل از ظهور اسلام و استیلای اعراب در میمند ساکن شده باشند. محتمل است در یکی از حملات اعراب برای فتح مناطق کوهستانی غرب کرمان(از راه فارس)، قبیله ای از قبایل کوچ رو برای اختفای خود به شکاف این دره و حجره های نگهداری مردگان پناه برده و در اولین اقدام اجساد مردگان و اشیای آنها را معدوم کرده باشند. از آنجا که در اطراف حجره های یاد شده خاک وجود ندارد تا امکان محفوظ داشتن بقایای اجساد و اشیاء همراه آنها فراهم آید، بقایای مذکور به سرعت در جریان آزاد هوا و تحت تاثیر عوامل جوی محل قرار گرفته و از بین رفته اند. به احتمال زیاد این نظریه به واقعیت نزدیک است زیرا:

• ۱ـ اهالی میمند عموماً دارای موهای قهوه ای و چشمانی روشن هستند و این ویژگی در میان مردانی که ریش بور یا بلوطی دارند با وضوح بیشتری به چشم می خورد.
• ۲ـ در روستای میمند بر خلاف اغلب مناطق کشور آثار هیچ گونه امامزاده ای وجود ندارد.
• ۳ـ معروف است که تاکنون هیچ سیدی در میمند سکونت نداشته است.

اما در طول تاریخ بعد از اسلام هم میمند دارای ارج و اعتباری هم پایه شهری آباد بر سر راه کرمان به اصفهان بوده است. روستای صخره ای میمند از آنجا که از نظر دفاعی قلعه ای مستحکم است و به خاطر موقعیت استراتژیکی که از آن برخوردار است، غالباً قبایل شکست خورده کرمان به این منطقه پناه می آوردند تا از دست دشمنان در امان باشند

اقتصـــــاد میمند

اقتصـــــاد میمند

اقتصاد روستای میمند بر دو محور دامداری و کشاورزی می چرخد. وجود مراتع وسیع در کوهستانهای اطراف میمند امکان چرای طبیعی دام را در ۹ ماه از سال فراهم می سازد. تعداد دام هر خانوار که مرکب از گوسفند و بز بوده متغیر است اما تقریباً هیچ خانواده ای را نمی توان یافت که چند راس دام نداشته باشد. معروف است سابقاً کسانی در روستا زندگی می کرده اند که نزدیک به یک هزار راس دام داشته اند. علاوه بر دامداری روستاییان میمندی در کنار چشمه سارهای کوهستانی روستا باغاتی را ایجاد کرده اند که در آنها غلاتی چون: نخود، لوبیا، جو و گندم در زمینهایی که به صورت پله ای در دامنه های تپه ها ایجاد نموده اند کشت می کنند. همچنین در باغات درختان میوه فراوانی از جمله: گردو، بادام، گلابی، انگور، زردآلو، آلو و ... به چشم می خورد. در طول دوره تابستان علاوه بر برداشت محصول و میوه از این باغات از برگ درختان جهت پروار کردن گوسفندان استفاده می شود که این گوسفندان گوشت اهالی را در طول دوره زمستان فراهم می کند. مانند اکثر روستاهای کشور، زنان میمندی در ساعات فراغت خود به قالی بافی اشتغال می ورزیده اند. امروزه از قالیچه های معروف میمندی تنها نام و نشانی باقی مانده است. زیرا زنان باقیمانده در میمند آنچنان مسن هستند که توانایی جسمانی چنین کار سنگینی را ندارند. به خصوص آنکه دارهای قالی بافی در میمند برخلاف اکثر نقاط کشور ایستاده نیستند بلکه به صورت افقی و موازی سطح زمین قرار دارند. اما تصور اینکه در طول روزها و یا شبهای سرد زمستان که زنان روستایی فرصت بیشتر برای قالی بافی داشته اند، تا چند سال قبل که وسیله روشنایی روستاییان حداکثر محدود به چراغهای کم نور نفت سوز بوده است. قالی بافی در محیطی بسته و بدون هرگونه نورگیری از خارج بوده است و این شاید قابل باور نباشد که قالیچه های اختصاصی میمند یکی از زیباترین و پرکارترین قالیچه هاست. درآمد ناشی از فروش قالیچه های دست باف میمندی علاوه بر درآمد دامداری می توانسته است زندگی حداقل مناسبی را برای خانوار میمندی تامین کند. مبادله محصولات دامی در مقابل گندم و جو و غلات و علوفه با روستاها و شهرهای دیگر اقتصاد سنتی خانوارهای ساکن میمند را پایه ریزی کرده است.