کوههــــــــــــا

کوههــــــــــــا

کوههای این منطقه که دنباله کوههای مرکزی ایران و ادامه شیرکوه یزد هستند، اغلب در امتداد شمال غربی و جنوب شرقی قرار دارد و بلندترین قله آن "تیرکوه" با ارتفاع ۳۰۰۶ متر در شمال میمند واقع شده است. "گردکوه" که به علت گردی قله آن به این نام خوانده می شود در شمال غربی میمند واقع شده و ارتفاع آن ۲۹۵۰ متر است. کوه "لاخورین" با ارتفاع ۲۶۱۰ متر به طرف غرب کشیده شده است. دیگر کوههای اطراف میمند عبارتند از: پشت کوه با ۲۶۶۴ متر ارتفاع و کوه پاقلعه با ۲۷۶۶ متر ارتفاع که در سمت شرق روستا قرار دارد. کوههای مذکور دره میمند را به صورت تشتکی در آورده اند. جنس اغلب این کوهها از "توف" و "سنگهای آتش فشانی" بوده، دارای رسوبات و خاکهای آذرین می باشند که به وسیله جریانهای رودخانه ها از ارتفاعات شسته شده و با سنگهای رسوبی و آهکی در هم آمیخته و " کنگلومرای" منطقه را به وجود آورده اند. این مواد از سنگ نرمتر و قابل نفوذتر و از خاک معمولی مقاومتر می باشند و ذرات آنها ریز و به هم پیوسته اند. از نظر دورانهای زمین شناسی در این منطقه آبرفتهای اواخر دوران سوم و اوایل دوران چهارم و هم چنین رسوبات "پلیوسن" و آهکهای "کرتاسه" و سنگهای آذرین خروجی که جنس "آندیزیت" هستند دیده می شوند.

اماکن عمومی میمند

اماکن عمومی میمند/ مدرسه صخره ای

مدرسهْ قدیم روستا که اکنون به عنوان پایگاه میراث فرهنگی مورد استفاده قرار می گیرد، به همان شیوه و طرح واحدهای مسکونی ساخته شده است. با این تفاوت که عرض و عمق کیچه و مسیر ورودی آن بیشتر از واحدهای مسکونی است و در آن پنج کلاس حفر گردیده است. کلاسی که در امتداد محور اصلی کیچه قرار گرفته، از سایر کلاسها بزرگتر است. به طور کلی هر چه از لبهْ شیب ابتدای کیچه به عمق آن وارد میشویم ابعاد کلاسها بزرگتر میشود. این مسئله ثابت میکند که حفاران میمندی به این باور سازه أی رسیده بوده اند که هر چه سقف با توجه به شیب ضخیمتر باشد، امکان وسعت دادن به فضای زیر سقف بیشتر است. از آنجایی که این فضا اختصاصاْ برای مدرسه احداث از گسترش یک خانه یا تلفیق یک خانهْ بزرگ با چند خانهْ کوچک درست شده است. طول کیچهْ مدرسه در حدود 18 متر و عرض آن از ابتدا تا انتهای کیچه از ۵/1 تا 6 متر متغیر است. ارتفاع کیچه در انتها که به ایوانی نیمه باز ختم میشود به 3/3 متر میرسد. پس از طی نمودن ۵/8 متر از ابتدای کیچه ، فضایی در سمت راست کنده شده است به ابعاد تقریبی 10/2×43/3 متر مربع و ارتفاع تقریبی 2 متر که از آن به عنوان دفتر مدرسه استفاده میشده است. روبروی این دفتر در سمت چپ کیچه، کلاسی به ابعاد تقریبی ۵/3×2۵/2 متر مربع و ارتفاع حدود 2 متر ایجاد شده است. در زیر ایوان انتهایی کیچه که ابعاد آن در حدود 6×60/3 متر مربع و ارتفاع آن به 30/3 متر میرسد، در سه جانب آن سه کلاس درس ایجاد شده است که ابعاد کلاس سمت راست ایوان تقریباً ۵/2×4مترمربع و کلاس سمت چپ ایوان 40/3×40/4 متر مربع میباشد و کلاس انتهایی ایوان که تا حدودی نظم هندسی به خود گرفته و به مربع نزدیک شده است دارای ابعادی در حدود 40/۵×40/5 متر مربع بوده و در انتهای کلاس طاقچه ای به عمق 7۵ سانتیمتر در ارتفاع یک متری از زمین و به طول 40/۵ متر ایجاد شده است که تختهْ سیاه در آن قرار میگرفته است. این کلاس در حال حاضر دارای دو ورودی به عرض 20/1و13/1 متر میباشد و در دیواره های طرفین ورودی هر کدام 3 طاقچه به عمق متوسط 45 سانتیمتر و عرض از 0۵/1 تا 20/1 متر و ارتفاع به طور متوسط 90 سانتیمتر در ارتفاع یک متری ازسطح  زمین قرار دارند. در جلوی کیچه، برای مدرسه حیاتی به وسیلهْ دیوار سنگ چین ایجاد شده است. سطح این حیاط در حدود ۵ متر بالاتر از جادهْ اصلی روستا قرار دارد و در وسط آن یک تک درخت به نام محلی "تایی" به چشم میخورد.

یکشنبه پنجم خرداد 1387

اماکن عمومی میمند/ حمام صخره ای

حمام قدیمی روستا همچون سایر اجزای معماری صخره ای چون در دل کوه کنده شده است، از نقطه نظر تاریخ، هنر، معماری و باستانشناسی شایان توجه و در خور اهمیت است. این حمام که در نوع خود بی نظیر بوده در زیر گذرگاه اصلی روستا (در اوائل مسیر) و در کنار رودخانهْ مرکزی روستا (رودخانه لاخیس) قرار دارد. جهت ورودی آن به سمت غرب (رو به رودخانه ) است. برای ایجاد این حمام که مساحتی در حدود 120 مترمربع دارد، ابتدا دو سالن یا اتاق بزرگ در کوه تراشیده اند و در مراحل بعدی با برپایی دیوارهایی، از سنگ لاشه و ملات ساروج قسمتهای مختلف حمام از جمله: راهرو ، رختکن ، گرمخانه ، خزینه و بالاخره محلی جهت نظافت را ایجاد کرده اند. حمام از سه قسمت تشکیل شده که هر کدام فضاهای مشخص و مستقلی از یکدیگرند .این فضاها عبارتند از:

فضای ورودی

فضای سربینه ( رخت کن)

فضای گرمخانه (صحن حمام)

درب ورودی حمام چوبی بوده و در قسمت غربی آن قرار گرفته است و با یک دالانی به ابعاد متوسط 2×80/4 متر مربع از قسمت شمال شرقی آن به قسمت رخت کن منتهی میگردد. پلان ورودی حمام تقریباً ذوزنقه ای شکل بوده و ارتفاع کف تا سقف آن به 90/1 متر میرسد. رختکن متشکل از سه ایوانچه است که نسبت به کف رختکن حدود 1۵ سانتیمتر بالاتر قرار گرفته اند. عمق این ایوانچه ها متفاوت بوده و از 80 سانتیمتر تا ۵/1 متر را شامل میشود. در وسط رختکن حوضی مدور به عنوان پاشویه با مصالح سنگ و ساروج، به قطر 20/1 متر و به ارتفاع 30 سانتیمتر ساخته شده است. از رختکن حمام با پشت سر گذاشتن ورودی واقع در ضلع شمالی آن به فضایی بزرگتر میرسیم که همان صحن حمام میباشد. حد فاصل بین رختکن و صحن حمام را دیواری که قسمتی از آن به صورت سنگ چین و قسمتی دیگر به صورت تراشیده شده از صخره می باشد، از هم جدا میکند. خزینه حمام را با چیدن دیواره ای سنگی در ضلع غربی گرمخانه ایجاد کرده اند. برای رفتن به داخل خزینه پله ای تعبیه شده که بالای آن طاقی کوچک و هلالی شکل با سنگ و ساروج قرار گرفته است. در گوشه غربی خزینه یک دیگ مسی قرار داده شده است که آب خزینه را با حرارتی که از زیر آن و از طرف تون حمام میرسیده، گرم میکرده است. همچنین در کنار خزینه ( قسمت جنوبی بعد از خزینه )  فضای باریک و کوچکی جهت نظافت و تمیز کردن در نظر گرفته شده است. در قسمت شمالی بعد از خزینه در یک گوشهْ دنج حوضچه ای به صورت پله کانی و مربع شکل به طول ضلع 30/1 متر و به عمق 70 سانتیمتر در داخل صخره حفر گردیده است. از این حوضچه جهت برداشت آب با ظرف و شستشوی بدن قبل از رفتن به خزینه استفاده می شده است. حجاران میمندی جهت تاْمین نور و روشنائی داخل حمام روزنه ای در سقف گرمخانه بوجود آورده اند و با نصب سنگ شفاف مرمری در محل روزنه، نور از خارج به داخل حمام پخش می شده است. دو عدد از این نورگیرها در حمام میمند وجود دارد که یکی از آنها روی صحن اصلی و دیگری روی دیوارهْ شمالی خزینه بین خزینه و حوضچهْ شمالی بعد از خزینه قرار گرفته اند. هرچند متاسفانه سنگ مرمر اصلی که کار نور پردازی را انجام می داده است اخیراً به سرقت رفته است. قسمتی از کف حمام با ملات ساروج و قسمتی دیگر با سنگ، فرش شده است. جهت استفاده از حمام آنطور که اهالی میگویند معمولاً تا ساعت 9 صبح، حمام مردانه و بعد از آن زنانه بوده است. متاْسفانه حمام فاقد هر گونه مدرک و کتیبه ای است که وضعیت بنا را مشخص کند. هر چند این حمام از نظر نقشه و پلان شبیه حمامهای دورهْ صفویه است ولی سالخوردگان میمندی معتقدند که "حاج عابدین "نامی که از ملاکین روستا بوده ، در حدود 200 سال پیش این حمام را ساخته است. قابل ذکر است که حمام قدیم تا حدود 30 سال قبل دایر بوده است. در سالهای اخیر تعدادی ساختمان و تاْ سیسات دولتی از جمله حمام بهداشتی در روستای میمند ساخته شده که با احداث این حمام دیگر از حمام قدیمی استفاده نمی شود .

چهارشنبه یکم خرداد 1387

اماکن عمومی میمند/حسینیه صخره ای

حسینیه میمند دروسط روستا و کمی بالاتر از مسجد در درهْ مرکزی میمند قرار گرفته است. حسینیه دارای سه ایوانچهْ الحاقی با طاق گهواره ای آجری میباشد که در انتهای این سه ایوانچه سه ورودی به حسینیه قرار گرفته است. از این سه ورودی، دو تای آن مخصوص ورود آقایان و یکی از آن که در سمت چپ واقع شده است مخصوص خانمها می باشد. در ایوانچهْ ورودی سمت راست، ورودی دیگری نیز وجود دارد که به انبار حسینیه راه دارد. شکل هندسی حسینیه کاملاً آزاد و بی نظم است. این بی نظمی هندسی در تمام فضاهای کنده شدهْ میمند وجود دارد. فضای اصلی حسینیه مساحتی بالغ بر 200 متر مربع دارد که جهت تقویت و ایستائی بنا، چهار ستون قطور تقریباً مربع مستطیل شکل با گوشه های منحنی و با اندازه های مختلف از جنس صخرهْ جداره ها تراشیده شده است. ارتفاع این ستونها از 2 الی 17/2 متر متغیر است. در قسمت جنوبی داخل حسینیه و چسبیده به انباری کنار ورودی  آقایان صفه أی قرار دارد که از آن به عنوان چایخانه استفاده میشود. در حال حاضر از داخل این صفهْ چایخانه دربی به داخل انباری باز نموده اند. بخش زنانه و مردانه تقریباً به نسبت دو به سه با پارچه أی سیاه رنگ از یکدیگر جدا شده اند. ارتفاع سقف حسینیه در قسمتهای مختلف آن متفاوت است. به نحوی که ارتفاع در برخی نقاط 80/1 متر و در برخی دیگر به 30/2 متر میرسد. در گذشته یک منبر صخره أی چسبیده به زمین و متکی به اولین ستون کنار ورودی وسط حسینیه وجود داشته است که اخیراً آن را تراشیده و به جای آن منبری چوبی قرار داده اند. بنا به گفتهْ آقای شیخ محمود مدیح المکتبی، با توجه به افزایش جمعیت روستا و کوچک بودن فضای داخلی حسینیه، حدود 20 سال پیش خانهْ ضلع شمالی متصل به حسینیه (قسمت مربوط به خانمها ) را خریداری کرده و با تراشیدن و برداشتن دیوار خانه، آنرا به حسینیه ملحق نموده اند.  حسینیه میمند مانند سایر فضاهای صخره أی آن هیچ گونه تزئین و اندودی ندارد و به علت فقدان کتیبه و یا اثر و مدرکی که بتواند بانی و قدمت قدمت آنرا مشخص نماید، وضعیت آن در هاله أی از ابهام باقی مانده است. از این حسینیه در ایام محرم و جهت برگزاری مراسمهای سخنرانی وعزاداری ابا عبدالله الحسین استفاده می شود .

جمعه بیستم اردیبهشت 1387

اماکن عمومی میمند/مسجد صخره ای

                              

مسجد روستای میمند بنایی است صخره أی که به احتمال قوی مولود تغییراتی است که در یک واحد مسکونی صخره أی داده شده یا از ترکیب دو یا چند واحد صخره أی هم جوار بوجود آمده است. این مسجد در ابتدای دره مرکزی و مشرف به رودخانه لاخیس قرار گرفته است. وسعت مسجد در حدود 120 متر مربع بوده و شکل هندسی آن مدور اما نامنظم و آزاد است. بعد از عبور از راهرویی به طول 80/8 متر و پهنای حد اقل ۵/1 متر به صحن مسجد میرسیم ، کف این راهرو با موزائیک فرش شده که هیچ گونه همخوانی با کف داخل مسجد ندارد.

    ورودی مسجد که متشکل از ایوانی است با سقف بیضی شکل و رو به سمت جنوب غربی که 70/2 متر پهنا و 70/1 متر ارتفاع دارد. سقف مسجد بر روی سه ستون استوار است که جنس ستونها از جنس صخره می باشد و ارتفاع آنها در حدود دو متر است .ظاهراً در محل قرار گرفتن ستون چهارم قطعه سنگی از سقف جدا شده که به علت نداشتن کارایی چندان در ایستایی آن ، ستون یاد شده برداشته شده است .

   محراب مسجد در داخل صخره کنده شده و ابعاد آن 1/1×1 متر مربع می باشد. حجاران میمندی که آثار و نشانه های کلنگ آنان بر در و دیوار ها و سقف مسجد هنوز به خوبی نمایان است در مسجد طاقچه ها، محراب و منبر سنگی ایجاد کرده اند. علاوه بر این در طرفین ورودی مسجد در داخل دیوار ، طاقچه هایی مخصوص قرار دادن کفش به وجود آورده اند. 

مسجد فاقد کتیبه و یا هر نوع اطلاعاتی است که دربرگیرنده وضعیت، قدمت و بانی بنا باشد. سالخوردگان محل بر این باورند که بانی مسجد "حاج محمد مسیحا " جد مادری شیخ محمود مدیح المکتبی روحانی فعلی روستا است. وی از اهالی میمند بوده که سفری به مکه معظمه داشته و مدت هفت سال در آنجا به تجارت مشغول بوده و در بازگشت از این سفر است که با پول بجا مانده از یکی از اعراب ساکن مکه که با او دوستی و الفتی داشته است و بنا به وصیت نامبرده که می بایست صرف کارهای خیریه و عام المنفعه شود ، شروع به ساخت این مسجد می نماید.

         آقای شیخ محمود مدیح المکتبی روحانی سالخورده میمند به استناد ابیات ذیل و بر اساس محاسبهْ کلمهْ "مرغ" به حروف ابجد ساخت و اتمام مسجد را 1240 ه ـ ق میداند:

           نشست چو مرغ سعادت  بر سربانی                   کنـده  است  مکان سجـــود ربانی

           نـــوشتـه  نـاظم عاقل بـرای تاریخـش                   به ابجد آمده مرغ ارحساب میدانی

دوشنبه یکم مرداد 1386

مسجد میمند

مسجد میمند که در وسط روستا قرار دارد نیز به شکل کیچه است. بنای آن را به جد شیخ محمود مدیح المکتبی "حاج محمد مسیحا" نسبت می دهند. او پس از بازگشت از حج، این مسجد دستکند را به وجود آورده و وقف نموده است. سال ساخت مسجد ۱۲۴۰ هجری قمری می باشد.(سال مرغ ـ بر اساس حروف ابجد تنظیم شده). فضای مسجد با سه ستون از کمر(کوه) تراشیده شده، درست شده، که به وسیله پرده ای بخش زنانه و مردانه مجزا می شود. محراب و سکوی آن نیز از کمر تراشیده شده است. هم چنین جا کفشی هایی در دیوارها و در دو سوی از کمر تراشیده شده است. مساحت مسجد حدود ۱۲۰ متر مربع است.

((برگرفته از کتاب: میمند، شاهکار جاودان ـ کبری ابراهیمی))

قدمت میمند

قدمت میمند

درباره قدمت این روستا اظهار نظرهای زیادی شده است. براساس یک نظریه، با توجه به مستندسازی سنگ نگاره های 8 کیلومتری جنوب میمند که در بیشتر آنها نقش شکار دیده می شود و حدود 3۵ سال پیش از سوی یک هیات فرانسوی انجام شده، قدمت این روستا 1۲ هزار سال تخمین زده شده است. لورواگوران(باستان شناس ایتالیایی) با توجه به سنگ نگاره های یافت شده، قدمتی حدود دوازده هزار سال برای تمدن میمند پیش بینی کرده است. مرتضی فرهادی(باستان شناس) درباره سنگ نگاره های یافت شده چنین می گوید: شواهد اینگونه است که خالی بودن صحنه های نقاشیها از مناظری چون: شیردوشی، لباس چوپانی، آغل گوسفندان و درصد بسیار کم حیوانات اهلی و ... و در عوض وجود صحنه های شکار و خالی بودن اغلب قریب به اتفاق این صحنه ها از هرگونه ساختمان و ابزار تولید و ... نشانگر پیوند نگارگران با زندگی شکارگری بوده است. وی علت حضور این نگاره ها در میمند را وجود شکارگاه، آبشخور، آبگاه و گدارگاه(محل عبور و تردد شکار) در این مناطق می داند.  

ویژگیها و خصوصیات میمندی ها

ویژگیها و خصوصیات میمندی ها

آقای حسین شمسی میمندی در سال ۱۳۲۸ می نویسد:"دروغ گفتن عیب بزرگ و نابخشودنی است. مهر و وفا و درستی و پاکدامنی از مختصات اخلاقی مردم این دیار است. عموماً مردمی قانع و بردبارند. زیر بار زور نمی روند و تملق نمی گویند و مهمتر احترام گذاشتن کوچکترها به بزرگتران است. صرفه جویی و قناعت یکی دیگر از ویژگیهای میمندیهاست."  شادروان دکتر حسین دادالهی در کتاب حاصل عمر خود در مورد میمندی ها می نویسد: "میمندیها دارای پوست سفید و چشمان آبی و شبیه مردم یونان می باشند!". اسراف و دور ریزی در نسل جوان میمندی هم معمول نبوده و می توان گفت خصلت مهم مردم میمند قناعت است. زیرا به هر آنچه دارند اکتفا می کنند. تعادل، رعایت حد اکتفا و منصف بودن از دیگر ویژگیهای مردم این دیار است. میمندی از افراط و تفریط و ریخت و پاش بی مورد گریزان است. از آنجا که نظام ارباب رعیتی در میمند وجود نداشته فاصله طبقاتی هم در بین آنها وجود ندارد. در مردم میمند خصلتهای عشایری نیز دیده می شود. از جمله: روحیه سلحشوری، انتقام جویی، علاقه به تفنگ و شکار. میمندی همیشه آماده خدمت و تفنگش پر بوده و هیچ زمانی زیر سلطه گروه خاصی قرار نداشته است. ایمان و اعتقاد به خدا و وطن دوستی در میان میمندی ها فراوان است. در کودکی به فرزند یاد می دهند که باید نسبت به مسایل دین معتقد و پایبند باشد. مثلاً زمانی که کودکی روزه بگیرد به خاطر اولین روزه به او " سر روزه ای" می دهند که این معمولاً یک بره یا کهره و یا درخت گردو و یا بادام می باشد. کودک یاد می گیرد که در صورت رفتار نامناسب از سوی خانواده مورد بی مهری قرار گرفته و طرد می شود. حفظ آبرو و رازداری از نکات مهمی است که همواره مد نظر است. از همه مهمتر سختکوشی و مقاومت در برابر مشکلات و سختی هاست که با آموزش های غیر مستقیم به کودک یاد داده می شود چون معتقدند بچه نبایستی به حال خود بار بیاید. کودک میمندی چه دختر و چه پسر سخت کوشی و تلاش را همراه علم آموزی یاد گرفته زیرا علم و دانش همراه با تلاش است که موجب موفقیت انسان است.

برگرفته از: "میمند شاهکار جاودان"ـ سرکار خانم کبری ابراهیمی

فلسفه معماری صخره ای

در بیان فلسفه معماری صخره ای گفته اند که بر اساس معتقدات خاصی بوجود آمده است، در فرهنگ ملل قدیم کوه عنصری مقدس و مورد احترام بوده است و نقش مهمی در مراسم و آداب مذهبی داشته است. اکثریت مهمی از اقوام معتقد بوده اند که جایگاه خدایان بر فراز کوههای بلند و خوش منظر بوده است. گروهی از ملتها مراسم ستایش خدایان را در ستیغ کوهها و جاهای بلند انجام می دادند. مانند بابلیان که جایگاه اصلی مردوک را بالای کوه می دانسته اند. یونانیان باستان نیز کوه آلپ را محل اجتماع خدایان می دانسته اند. یکی از ادیان و عقاید کهن که در ازمنه باستان در نزد قبایل قدیم آرین به ظهور رسید و طی مرور ایام تکامل بسیار حاصل کرد آیین مهرپرستی یا پرستش میترا است. در اوستا از میترا مانند خدای مقتدر و قهار و جنگ آور نام برده شده که به اهورمزد یاری می رساند تا بر اهریمن پیروز گردد. به عقیده پیروان میترا، خدای مهر(خورشید) روزی به صورت آدمی در غار، از کوهی بصورت صخره صما ظهور خواهد کرد. چون ابتدای ظهور میترا در غاری در کوه بود از این رو از آن پس پیروان میترا معبدهایی برای خود درون حفره کوهها یا در دل دخمه ها بر پا می کنند و در آنجا به عبادت پرداخته و به میترا قیام می نمایند. این عقاید بر روی فلات ایران بیشتر از نواحی دیگر اشاعه داشت. بعضی از ادیان ایرانی چون مهرپرستی و زرتشتی ارتباط مستقیم را با تقدیس کوه آشکار می دارند. آیین مهرپرستی سالها پیش از  آیین زرتشتی پدید آمده و از فرهنگ اقوام آریایی محسوب می شود.

یکی از ارکان آیین مهرپرستی بر شکست ناپذیر بودن و جاودانگی پدیده ها استوار بوده است. مهرپرستان معتقد بوده اند که خورشید شکست ناپذیر و جاودانه است و همین مساله شکست ناپذیری و جاودانگی است که انسان را به سوی تقدیس کوهها می کشانده است. از اینجاست که مهرپرستان عقیده داشته اند که مهر از سنگ متولد شده زیرا شکست ناپذیر و جاودانه است و در هر حال مسئله جاودانگی در تمام فرهنگ میترا به چشم می خورد. از این جهت است که معماری صخره ای را می توان به مهرپرستان ایران نسبت داد زیرا معماری صخره ای نیز جاودان باقی می ماند.

دکتر غلامعلی همایون در بیان معماری صخره ای میمند می نویسد:((...مهرپرستان بدون شک در حوالی فارس و کرمان نیز مهرابه هایی داشته اند))، وی در بیان ارتباط معماری صخره ای میمند و آیین مهرپرستی می نویسد:((... معماران و حجاران میمندی که شاید آیین مهرپرستی داشته اند در کمال قدرت، معتقدات مربوط به آیین خود را در معماری یعنی مساکن خود پیاده نموده اند، می دانیم نیروی مبارزه و سرسختی یکی از اصول آیین مهرپرستی است.))، او معتقد است تمامی این افکار با ساختمان مجموعه خانه های میمند تطابق دارد و این مجموعه نشان می دهد که مردمی مبارز و سرسخت و ایمان گرا در ساختمانش دخالت داشته اند، معماران و حجاران میمندی معتقد بوده اند که طبیعت یعنی کوه و صخره شکست ناپذیرند و باید در شکم طبیعت زندگی کنند. انسان میمندی می خواسته است به وسیله کار پر زحمت و پر ارزش خود یعنی کندن کوه و صخره تسلط خود را بر طبیعت نشان دهد.

تعریف معماری صخره ای

تعریف معماری صخره ای

هرگاه در صخره ای حفره ای ایجاد نماییم و به تدریج حفره را وسعت دهیم تا فضاهای مورد احتیاج مثلاً خانه و یا آرامگاهی ایجاد شود آنرا معماری صخره ای می نامیم. به عبارتی معماری صخره ای محصول مبارزه انسان با صخره، جهت ایجاد فضای مناسب است. در معماری صخره ای از مصالح آزاد و معمولی، ساختمان به وجود نمی آید بلکه ساختمان از صخره طبیعی است. معماری صخره ای در درون صخره به وجود می آید و سنگ صخره ای کالبد آن است، زیرا مانند پوسته ای مستحکم اطراف این فضای درونی را گرفته است. بناهای معمولی به راحتی بر اثر عوامل طبیعی، انسان و گذشت زمان ویران می شوند در صورتیکه این عوامل در معماری صخره ای تهدید به شمار نمی آید، بلکه فقط زمین لرزه ای شدید می تواند تا حدودی به معماری صخره ای آسیب برساند. از صدها محل کنده شده در صخره ها که در خط زلزله قرار داشته اند فقط تعداد کمی ویران گردیده اند. همچنین ویران نشدن و جاوید ماندن معماری صخره ای در بازسازی تاریخ تمدن ملتها نقش بزرگی را ایفا کرده است و در حقیقت بشر از نظر تاریخی و فرهنگ خود به معماری صخره ای بیشتر از معماری معمولی مدیون است. تعداد کثیری از مساکن و آرامگاهها که هنوز در ایران پابرجا و استوار هستند مدیون معماری صخره ای می باشند. بنابراین معماری صخره ای به عنوان یک مجموعه تاریخی از نظر هنر معماری، باستان شناسی، تاریخ ادیان و روابط فرهنگی در خور اهمیت و شایان توجه است، همچنین معماری صخره ای از نظر دفاع در مقابل هجوم دشمنان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

شعرمیمند

گــــــر کــــه باشد مایــــه ی فخـــــر و غـــــرور بــــابکان

یک اثــــــــــر کافــــــی بــــــود او را ز عهـــــد باستــــان

این اثــــر دانـــــی چه باشد؟ کــــــوی پر فـــــرهـــاد ما

خطه ی میـــمنــــد، یـــعنـــی بیسـتــــون آبــــــــــاد ما

ای بسا فــــرهــــادهــــا در خــــواب شیــــرین رفته اند

تـا بــه قلـــب سنگهــــای سخت سنگین رفتـــه انــــــد

خـــانــــــه کنــــدن در دل این کـــــــوههــــای سربلنـــد

ای بسا سرهــــای ســـودایـــی فکنــــده در کـــــمنــــد

زان اگـــر خواهــــد نشان از قـــــدمت و تـــــــاریــخ کس

شهــــر مــا را خـــــانه هـــــای سنگی مــــــیمنـــد بس

اقتصــــاد شهـــربــــابــــــک بیشتـــــــر در روستــــاست

دامـــن سبــــز طبیــــعت سایــــه ی لــــطف خـــداست

بــــــانـــــــوان روستـــــــا نــــــان محلــــی می پــــــزند

در تنــــــور عشـــق، احســـان محلـــــی مــــی پــــــزند

بانــــوان ، فصـــل درو عطــــر تبســــم  مـــــی زننـــــــد

شانــــــــه ها  بر کـــــاکــــل زرین گنـــدم مـــی زننــــــد

دختــــران روستــــــــــــا زینــــت نگـــــار قـــــالـــــی اند

سربــــــــــــداران محــــبت ، پــــای دار قــــالــــــی انـــد

پیـــــــــرزن می ریسد از پشــــم طبیــــــعی دوکهـــــــا

دختــــــرک بـــر تـــــار قــــالـــــی می نشانــــد کوکهـــا

می کشد از لابــــــلای هــــر نــــخ  قــــــالــــــی ســـرک

دستهـــــــــــــای رنگـــــی و انگشتهـــــای پـــر تـــــــرک

ویژگی‌های طبیعی میمند

ویژگی‌های طبیعی میمند
آب و هوای میمند از نوع معتدل کوهستانی است که از ویژگی‌های آن زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل است و روستای‌ تاریخی میمند در مرز مشترک دشت و کوهستان قرار دارد و این دشت در فاصلة شهربابک و میمند قرار داشته و درگذشته پوشیده از درختان‌ پسته و بادام‌وحشی بوده که در حال حاضر محدود به دشت‌های اطراف روستای میمند می‌شود.

کمی نزدیک‌تر به به روستای‌ ‌میمند نیز درختان توت و شاه‌توت به وفور یافت می‌شود، دشت میمند همچنین مملو از جانوران بیابانی همچون مار، سوسمار، جوجه تیغی، لاک‌پشت، خرگوش و ... است به علاوه در کوهستان‌های‌ میمند نیز حیوانات ‌وحشی مختلفی مانند آهو، پلنگ، گرگ، روباه، بزکوهی، کبک و پرندگان شکاری یافت ‌می‌شود.

چند رودخانه فصلی و تعدادی قنات به علاوه چند چشمه در میمند و اطراف آن وجود دارد که موجب رونق کشاورزی در این منطقه شده ‌است.

کشاورزی در میمند مانند سایر آثار طبیعی جلوه ویژه‌ای به این روستا می‌دهد در فصل بهار میمند زیباترین چهره را به خود می‌گیرد، طراوت، شادابی و سرسبزی دشت میمند و آب و هوای مطلوب آن انبوهی از جمعیت شهرها و روستاهای اطراف را به سمت خود کشیده و مردم اوقات فراغت خود را در این روستا و یا در کنار چشمه‌ها، قنات‌ها و رودخانة میمند می‌گذرانند.

مکان های میمند

حمام روستای تاریخی میمند

حمام میمند که مثل خانه‌های آن در دل سنگ کنده شده یکی از عجایب این خانه‌ها است که به صورت حمام‌های سنتی دارای خزانه بوده و طبق روایات مردمان آن جا که به خاطر دارند و شواهد موجود مسائل و نکات بهداشتی در آن رعایت می‌شده‌ است.

ساختمان این حمام بدین طریق است که‌ کوچه‌های آن را به داخل دالانی وصل می‌کند، یعنی اول مانند دیگر حفره‌های آن کوچه کنده شده و این کوچه در انتها به دالانی ختم می‌شود.

پس از دالان یعنی در وسط آن دری است که به رختکن حمام متصل می‌شود، این رختکن دارای حوضی در وسط و سه سکو در اطراف است که درب دیگری آن را به صحن حمام وصل می‌کند.

در پایین صحن خزانه‌ای کنده شده که در سنگ است و منفذی هلالی شکل آن را به صحن وصل می‌کند که برای برداشتن آب بوده و در وسط خزانه گودالی است که جای قرار دادن دیگی برای گرم کردن آب بوده و در پایین و پشت این چاله دالانی است که درب آن به خارج حمام باز می‌شده که آتشخانه و محل برافروختن آتش در زیر حمام قرار داشته است.

برای گرم کردن حمام منفذی بوده که دود در آن می‌پیچیده و آن را گرم می‌کرده که پس از گرم شدن گرفته می‌شده ‌است‌ و اما در طرف راست خزانه حوضی بوده که محل شستن پا و آب کشیدن آن بوده ‌است و در طرف چپ حمام بریدگی کوچکی برای نظافت و دارو کشیدن بوده ‌است.

از نکات عجیب در این حمام آن است که سوراخی در بالای صحن و رختکن می‌باشد که سنگی مرمر بر روی آن گذاشته‌اند که این سنگ به طرز عجیبی نور را در حمام منعکس می‌کند و در واقع منبع نور حمام است.

علاوه بر این دیگر منابع روشنایی حمام عبارت‌اند از‌ روغن گیاهی به نام "کنتون" یا کندهٔ خشک پوسیده‌ای که کمتر دود می‌کند، ریشه گیاهی به نام "جلا" که نوعی خار بوده و از آن کتیرا به عمل می‌آورند و "چراغ‌موشی"‌ که اکنون این حمام برق‌کشی شده ‌است.

مدرسه روستای صخره‌ای میمند
مدرسه قدیم روستا‌ به همان شیوه و طرح واحدهای مسکونی ساخته شده است‌ با این تفاوت که عرض و عمق کیچه و مسیر ورود آن بیشتر از واحدهای مسکونی است.

به طور کلی هرچه از ابتدای کیچه به عمق آن می‌رویم ابعاد کلاس‌ها گسترده تر می‌شود و این به دلیل افزایش ضخامت بوده است، در مجموع این مدرسه دارای پنج فضا به عنوان کلاس و دفتر است.

در جلوه کیچه مدرسه، حیاط بزرگی قرار دارد که به سنگ خشکه چین محصور شده‌ است و درون آن درختی بنام «تایی» وجود دارد.

مسجد روستای صخره‌ای میمند
مسجد میمند مولود تغییراتی است که در یک یا چند واحد مسکونی داده شده است، این مسجد در حدود 120 متر مربع وسعت دارد و شکل آن مدور و نامنظم است، بعد از عبور از راهرویی به پهنای 1.5 متر به صحن مسجد می‌رسیم، سقف مسجد بر روی سه ستون سنگی به ارتفاع دو متر بنا شده است، محراب مسجد در سنگ کنده شده و ارتفاع آن در حدود یک متر است.

حجاران میمندی که آثار و نشانه‌های تیشه آنها بر در و دیوارها و سقف مسجد هنوز به خوبی نمایان است‌ در مسجد طاقچه‌ها، محراب و منبر سنگی ایجاد کرده‌اند، علاوه بر این در طرفین ورودی مسجد در بدنه دیوار طاقچه‌هایی مخصوص قرار دادن کفش ایجاد کرده‌اند.

کف مسجد فاقد سنگفرش و یا هر پوشش ساختمانی بوده و با قالی‌های دستباف میمندی فرش شده، این مسجد هیچ‌گونه منفذی برای نورگیری ندارد و نور آن از طریق در ورودی مسجد تامین می‌شود و بنای این مسجد با توجه به اسناد موجود به سال 1240 هجری قمری بر می‌گردد.

حسینیه
حسینیه میمند در وسط روستا قرار دارد و دارای سه ایوانچه با طاق گهواره‌های است که در انتهای آنها ورودی‌های حسینیه قرار دارند، بنای حسینیه از تجمع چند منزل مسکونی صخره‌های ایجاد شده و تمام اجزای آن از سنگ تراشیده شده‌اند.

فضاهای داخلی حسینیه دارای پلانی نامنظم بوده و 200 متر مربع مساحت دارد که چهار ستون قطور مستطیل شکل ایستایی آن را حفظ می‌کنند و در گذشته یک منبر سنگی چسبیده به زمین و متکی به نخستین ستون کنار ورودی حسینیه وجود داشته است که اخیرا آن را تراشیده و به جای آن منبر چوبی قرار داده‌اند.

حسینیه میمند همچون سایر بناهای صخره‌های فاقد هرگونه تزیین و اندودی است و در آن کتیبه‌ای که اشاره‌ای به تاریخ حسینیه کرده باشد وجود ندارد این در حالی است که بنای حسینیه مدام در حال تغییر بوده و در دوره‌های مختلف فضاهایی به آن اضافه شده تا مساحت داخلی آن جوابگوی ساکنین باشد.

مهمانسرا
مهمانسرا در محیطی به قدمت تاریخ به شیوه کاملاً سنتی و برگرفته از طبیعت و معماری تاریخی روستا برای اقامت گردشگران داخلی و خارجی مهیا است.

سفره سرای سنتی: مبلمان به شیوه کاملاً سنتی و برگرفته از طبیعت و معماری تاریخی روستا ساخته شده و میزهای رستوران از سنگ و پایه چوبی دارد و با غذاهای بومی و سنتی از میهمانان پذیرایی می‌شود در مبحث گردشگری نیز شرکت‌های خصوصی برگزارکننده تورهای کوهنوردی و ... در میمند هستند.

گیاهان دارویی میمند

گیاهان دارویی منطقه میمند

گیاهان همواره در محیط زیست میمند وجود داشته و گیاهان دارویی‌‌ نقش مهمی را ایفا کرده‌اند، آن چه مسلم است، انسان برای رهایی از درد و درمان بیماری‌ها در گذشته و حال بهترین شیوه را‌ استفاده از داروهای گیاهی در نظر داشته‌ و منطقة میمند از این امر مستثنی نیست.